Stanisław Kopystyński (ur. 7 września 1893 w Jarosławiu, zm. 25 maja 1969 we Wrocławiu) – polski malarz, artysta i pedagog, absolwent Krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowniach Jacka Malczewskiego i Stanisława Dębickiego. Współtworzył wraz z Eugeniuszem Geppertem Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych we Wrocławiu. Założył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych we Wrocławiu i był jego wieloletnim pedagogiem. W uznaniu zasług pedagogicznych i osiągnięć artystycznych Stanisława Kopystyńskiego szkoła - dziś Zespół Szkół Plastycznych we Wrocławiu - nosi jego imię.
Stanisław Kopystyński urodził się 7 września 1893 roku w Jarosławiu. Jego ojciec - Piotr był budowniczym, a także powstańcem z 1864 roku, matka natomiast - Bronisława z Poniłków nauczycielką. Uzdolnienia plastyczne Kopystyńskiego ujawniły się już w dzieciństwie - jako kilkuletni chłopiec z zapałem lepił z plasteliny bądź wycinał z papieru figurki koni, a jako gimnazjalista zaczął rysować i malować portrety.
Po ukończeniu Gimnazjum Klasycznego w Jarosławiu i zdaniu egzaminu dojrzałości w 1911 roku, ulegając namowom ojca, rozpoczął studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po trzech latach zrezygnował, by zgodnie z zainteresowaniami rozpocząć edukację w murach krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Do 1914 roku artysta studiował pod kierunkiem prof. Jacka Malczewskiego. Po wybuchu I wojny światowej został wcielony do armii austriackiej, w której służył na wielu frontach - włoskim, bałkańskim i rosyjskim. W 1917 roku został odznaczony medalem i ze stopniem kapitana artylerii lekkiej zwolniony z pełnienia służby. Kontynuował studia w krakowskiej ASP pod okiem Stanisława Dębickiego, ukończył również kurs grafiki. W okresie studiów uzyskał nagrodę konkursową za akt oraz medale - srebrny i brązowy - na wystawach. W 1919 roku ożenił się z Jadwigą z Jackowskich (mieli troje dzieci: Lesława, Bolesława i Wandę) i rozpoczął pracę pedagogiczną w I Szkole Realnej w Krakowie, a później w VIII Gimnazjum im. A. Witkowskiego. Według przekazów rodzinnych, w 1919 r. wziął udział w oswobadzaniu Lwowa, a w 1920 r. w obronie Warszawy.
W 1921 roku wraz z żoną powrócił do Jarosławia, gdzie zasłużył się jako główny animator życia kulturalnego. Podjął pracę w Państwowym Liceum Budownictwa, w niedługim czasie został dyrektorem tej placówki i pełnił tę funkcję przez kolejne 26 lat. Prowadził także zajęcia w Prywatnym Żeńskim Seminarium im. Emilii Plater. Od roku 1933 sprawował obowiązki kierownika Publicznej Szkoły Dokształcającej - Zawodowej, w której uczył rysunku. Pobocznym zajęciem zarobkowym artysty było projektowanie witraży i malowanie fresków w kościołach.
Kopystyński umiejętnie łączył pracę pedagogiczną z działalnością artystyczną. Wstąpił do Związku Plastyków Okręgu Krakowskiego, bardzo dużo malował techniką olejną i akwarelową, a także doskonalił się w grafice. Swój dorobek prezentował na wystawach w Krakowie (1922 r.), we Lwowie (1924 r.) i w Warszawie, gdzie uczestniczył w międzynarodowych wystawach drzeworytu. Wziął udział w wystawach pejzażu górskiego organizowanych w Zakopanem w 1938 i w 1939 roku.
Pod koniec sierpnia 1939 roku Kopystyński został powołany do wojska i mianowany Komendantem Obrony Przeciwlotniczej miasta Jarosławia. W latach 1940 - 1944 wspólnie z innymi pedagogami stworzył podziemną sieć oświatową, przejmując kierownictwo nad tajnym nauczaniem w regionie jarosławskim. Mimo stałego zagrożenia i represji w stosunku do aresztowanych nauczycieli, nie porzucił pracy, głęboko przeżywając śmierć swoich uczniów. W 1946 roku za namową Eugeniusza Gepperta Kopystyński przeniósł się wraz z rodziną do Wrocławia, gdzie współorganizował PWSSP. Prowadził kursy przygotowawcze i rekrutację na pierwszy rok studiów. W następnym roku uzyskał zgodę Ministerstwa Kultury i Sztuki na utworzenie Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych, którego został pierwszym dyrektorem i wieloletnim pedagogiem.
W 1950 roku Kopystyński zrezygnował z pełnienia funkcji dyrektora Liceum Sztuk Plastycznych, ale pozostał profesorem tejże szkoły. Prowadził aktywne życie zawodowe. Wykładał w Szkole Inżynieryjnej (NOT) na Wydziale Architektury, uczył rysunku aktu na Politechnice Wrocławskiej, prowadził kursy rysunku dla kandydatów na I rok PWSSP, pracował w Związku Polskich Artystów Plastyków, gdzie pełnił funkcję sekretarza, wiceprzewodniczącego, członka zarządu i przewodniczącego sekcji. Ponadto brał udział w licznych wystawach, a za całokształt pracy artystycznej i pedagogicznej został odznaczony Odznaką Grunwaldu (za prowadzenie tajnego nauczania w latach okupacji), Medalem X-lecia, Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski i Złotą Odznaką Zasłużonych dla Dolnego Śląska.
W 1968 roku artysta przebył zawał serca i od tego czasu stan jego zdrowia pogarszał się. Mimo złego samopoczucia artysta każdą chwilę poświęcał malowaniu. W okresie rekonwalescencji, a nawet w klinice przy ulicy Pasteura, powstawały kolejne szkice i prace olejne, niestety ostatnie w pracowitym życiu artysty. Stanisław Kopystyński zmarł 25 maja 1969 roku.
Prace Stanisława Kopystyńskiego znajdują się w zbiorach muzealnych Wrocławia, Jarosławia, Legnicy, Lwowa, Przemyśla, Raciborza i Rzeszowa. Stanisław Kopystyński uprawiał malarstwo tradycyjne, przedstawieniowe, konsekwentnie rozwijając i doskonaląc swój artystyczny warsztat. Inspirowały go osiągnięcia Jana Stanisławskiego, Jacka Malczewskiego oraz krakowskiej szkoły pejzażowej. Jednak już we wczesnych pracach pojawiała się charakterystyczna dla twórczości polskich impresjonistów tendencja do wywoływania nastrojów przy pomocy barwy i światła. Lata późniejsze przyniosły zwrot ku dywizjonizmowi i koloryzmowi.
Artysta próbował swoich sił w pejzażu, portrecie, autoportrecie, malarstwie rodzajowym, martwej naturze, malarstwie symbolicznym i historycznym. Zajmował się również fotografią. Ukazywał piękno polskiej przyrody, zabytki kultury materialnej, tematykę legionową, relacje rodzinne, postacie historyczne i zasłużone dla kultury i życia społecznego. Jeszcze w latach studiów Kopystyński ujawnił głębsze zainteresowanie technikami graficznymi, osiągając biegłość w posługiwaniu się akwatintą, akwafortą, suchą igłą i drzeworytem. Tematy czerpał z mitologii greckiej i Biblii. Inspiracją była też architektura, głównie rodzinnego Jarosławia, a we Wrocławiu, począwszy od lat pionierskich aż do schyłku lat sześćdziesiątych − Ostrów Tumski z jego zabytkami i Rynek.
Oddalenie od ważnych centrów kultury i brak ożywczych kontaktów z nowymi prądami w sztuce skutkowały pewną zachowawczością prac artysty. Najważniejszym źródłem inspiracji pozostały dla Kopystyńskiego doświadczenia wyniesione z pracowni jego akademickich mistrzów. Mimo zauważalnych przemian twórczości malarza można zaobserwować w niej pewną stałość artystycznego wyrazu i przesłania, na które składają się harmonia, czułość i pogodny nastrój. Uczniowie i współpracownicy wspominali artystę jako niezwykle wszechstronnego, łagodnego i wyrozumiałego nauczyciela. Wykształcił wielu znakomitych twórców i pedagogów takich jak Kamila Szalewicz-Biesiadecka czy Zbigniew Paluszak.
Bibliografia:
60 lat Liceum Plastycznego we Wrocławiu (katalog)
Krawczyk A., Stanisław Kopystyński (1893-1969). Artysta i pedagog, praca magisterska napisana pod kierunkiem dr Michała Domańskiego, Lublin 1983.
Rojewska D., Stanisław Kopystyński (1893-1969). Twórczość artystyczna i działalność pedagogiczna, praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dr hab. Zofii Ostrowskiej-Kłebowskiej, Wrocław 2001.
http://stanislawkopystynski.info/biografia/
LINK DO ZDJĘĆ Z WYSTAWY W GALERII POD PLAFONEM 2015 rok
